English

Starodruki

Unikalne manuskrypty ze zbioru Skokloster Riksarkiv i Rosyjskiej Biblioteki Narodowej.

“Tyle jest tylko, o ile przejrzeć mogłem, rękopisów odnoszących sie do historji narodu
Polskiego i prowincji niegdyś to państwo składających. Szacowną byłoby rzeczą posiadać
kopje z tego archiwum. Jakaś myśl, czy nadzieja szczęśliwa, mnie łudzi, że któryś
z możnych i gorliwych o dzieje własnego kraju współziomków moich, mając już
wykazaną szczegółową wiadomość o tem, co z Polski do Szwecji różnoczasowie
wywiezionem było, nie zaniedba w przyszłości wzbogacić literaturę krajową, jak
równie i nowe rzucić światło na historią, ogłaszając przepisane akta zamku Skokloster”

Eustachy Hr Tyszkiewicz, Listy o Szwecji, Wilno 1846.

(zgodnie z informacją 4/2012 Instytutu Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy w Białymstoku wszystkie polskie manuskrypty z Riksarkivet i Krigsarkivet są już zdigitalizowane i blisko 5% z nich jest dostępne w Internecie - repcyfr.pl)

W Riksarkiv i bibliotekach rosyjskich znajduje się nadal (mimo potężnej rewindykacji w latach 1928-36 i ich następnym unicestwieniu w czasie 2 wojny światowej) znajdują się manuskrypty, kopie kancelaryjne pism królewskich, skryptów i mów sejmowych, uniwersałów, umów i traktatów międzynarodowych, zarządzeń królewskich, opisów kampanii wojennych i wiele innych.

Są tam m.in. originały i kopie akt z kancelarii kólewskiej. Kopiści przepisywali dla celów kancelarii pisma wychodzące i przychodzące a także ważne akta i dokumenty państwowe.

Czytelność aktów jest niejednolita, głównie z powodu różnic w charakterze pisma. Niektóre pisma są wyraźne i czytelnie, inne najwyraźniej przepisywane w pośpiechu i mniej starannie. Choć wiekszość dokumentów jest dobrze zachowana zdarza się, że atrament przebija na drugą stronę czyniąc pisma mało czytelnymi jeśli linijki pokrywają się. Czasami, zwłaszcza dokumenty pisane w warunkach polowych bywają silnie wyblakłe.

Pismo Zygmunta III

Bojarynu naszemu i Namiestnikowi Włodymierskiemu Kniaziu Fedoru
Iwanowiczu Mścisławskiemu. Mamy te wiadomość od wojewody Kijow
skiego Hetmana naszego Coronnego Starosty Rohatyńskiego, Kamionackigo i Kału
(skiego)

Komentarz: Proszę zwrócić uwagę na formę liter b, d, t, k, z (2 wersje), s (3 wersje), h, z, ż a także odrębną pisownię głosek ch, cz, sz, rz, oraz sposób pisania koncówki -go. (w formie podwyższonego kółeczka). Także głoski i, j oraz y są stosowane zamiennie do obecnej pisowni.

Stosowane skróty

  1. Przywileje Aleksandryjskie oraz o zjednoczeniu z Koroną panstwvi Wielkiego Księstwa Litewskiego Pruskiego, Oswięcimskiego i Zatorskiego 1543 - kopie (18 kart)
  2. List ks. Augustyna Kordeckiego do gen. Burcharda Mullera w trakcie oblężenia Jasnej Góry w r. 1657
  3. Konstytucje Sejmu Konwencji Generalnej w Piotrkowie 1544 (11 stron)
  4. Uniwersał Króla JMści 25 maja-1607 (2 strony)
  5. Decret rokoszowy 24 Juny-1607 (2 strony)
  6. Uniwersał Króla JMści 25 Juny-1607 (4 strony)
  7. Umowa między Stanisławem Żółkiewskim, Hetmanem Korononnym a Moskiewskimi Bojarami, sierpień 1610 (8 stron)
  8. List Króla Zygmunta III do Namiestnika Włodzimierskiego, Kniazia Mścisławskiego, 18 października 1610 (2 strony)
  9. Skrypt sejmowy 1616 (2 strony)
  10. Skrypt sejmowy 1620 (2 strony)
  11. Warunki wiecznego pokoju z Moskwą zwartego 14 czerwca 1634 (4 strony)
  12. Respons panów rad na pismo posłanników moskiewskich, które po odprawie podrzucili 1637r (16 stron)
  13. Relacja traktatów z posłami moskiewskimi [..] Anno 1644 wprzód w Krakowie zaczętych a potem w Warszawie dokończonych. Uczyniona przez jaśnie wielmożnego ks. Andrzeja Szołdrskiego biskupa poznąńskiego na Sejmie Warszawskim Walnym, ale rozerwanym 1645 oraz respons braterski senatorów posłom (20 stron)
  14. Deklaracja ideowa Rokoszu 1606 (18 stron)
  15. Sejm 1607 (32 strony)
  16. Uchwała sejmiku relacyjnego nowogródzkiego 16 lipca 1607 (2 strony)
  17. Polsko-szwedzka umowa przed elekcją króla Zygmunta III Wazy, 19 sierpnia 1587, po łacinie, (1 strona)
  18. Zygmunt III Waza do Krzysztofa Radziwiłła. Polecenie powołania 12 tys jazdy na wojnę przeciw Turcji, opłaconego z nowouchwalonych podatków pogłownego i kwarcianego, 1590, (2 strony)
  19. Propozycja zawarcia pokoju na 3 lata i 11 miesięcy - pismo cara Wasyla Szujskiego do króla Zygmunta III (lipiec 1608), (18 stron)